De Tors en het Fragment

Beeldengalerij Het Depot richt zich op torsen en fragmenten van het menselijk lichaam. Vanwaar de focus op de tors en het fragment?

Fragmenten van de menselijke figuur in hout of steen, waarvan de torso er één is, zijn zo oud als de beeldhouwkunst zelf. De oorsprong van het moderne begrip torso - een woord van Italiaanse origine dat stam of stronk betekent, een boom zonder takken of wortels - moet men zoeken in de Italiaanse Renaissance.

Er was één beeld dat al omstreeks 1430 in Rome, in het Palazzo Colonna stond opgesteld; maar daarvoor geldt dat het pas in de zestiende eeuw echt is gezien door kunstenaars en zijn werking kreeg: de Torso van Belvédère. Dit is een meer dan levensgrote mannentorso waarvan heel lang is gedacht dat hij Hercules voorstelde.

Dit beeld is van een grote beweeglijkheid - de romp is gedraaid ten opzichte van de heupen - maar het mist een hoofd en de armen en de benen zijn onder de knieën afgebroken. Het beeld is thans opgesteld in het Museo Pio - Clementino in Vaticaanstad. Een kopie bevindt zich in de Beeldengalerij Het Depot. Er is geen beeld uit de Oudheid dat zó de verbeelding van kunstenaars gestimuleerd heeft als deze torso. Hij werd zó belangrijk geacht dat hij het symbool van de beeldhouwkunst werd en dat niet alleen: hij werd het symbool van de kunst.

De menselijke figuur is eeuwenlang gebruikt als symbool en metafoor om algemeen levende idealen te visualiseren. In de afgelopen eeuw gaven de beeldhouwers door de torso een persoonlijke visie op hun kunstenaarschap en hun mensbeeld. De concentratie op één aspect van de vorm kan bovendien vaak een prachtig midden houden tussen figuratief en abstract.