De gebouwen van Het Depot

Op 12 mei 1855 legde Dirk de Vreede de eerste steen voor een grote villa aan de toenmalige Arnhemsche Bovenweg op de Wageningse Berg. De villa kreeg de naam Nagladjoe, als herinnering aan zijn woonplaats in Oost-Indië. De villa was voorzien van de meest moderne snufjes, zoals een centrale hete-lucht-verwarming en een reinwaterkelder die bij de restauratie van de villa in 2002 aan het licht kwamen. Het gezin woonde er tot eind 1872, toen het verhuisde naar de Hoogstraat in Wageningen. In dat jaar kreeg de villa de naam Hinkeloord.

Villa Hinkeloord (1855) is begin jaren 2000 van top tot teen gerestaureerd onder architectuur van Bas van Hille. De ramen aan de vier gevels zorgen ervoor dat er aan alle kanten licht naar binnen komt. De beelden koesteren zich zo in het licht. De vormentaal van het nieuwe reageert op de gedetailleerde, vrij strenge en rechthoekige vorm van de oude villa.

De toren bestaat uit een dicht en een glazen deel. De open en gesloten delen schuiven voor een deel over elkaar en voor een deel langs elkaar, waardoor steeds verschillende perspectieven, verschillende uitzichten en doorkijken ontstaan. De platen met gaatjes zijn van geprépatineerd koper.

Vanaf de bruggen – tunnels met een heel dunne vloer, plafond en grote platen glas – is de rijkversierde dakgoot te zien. Het uitzicht is schitterend.

De nieuwbouw ‘groeit’ aan de achterkant uit de grond. Dit deel is afgewerkt met Belgisch hardsteen, een materiaal dat ook in de Villa zelf is toegepast. Het basement van de nieuwbouw bestaat voornamelijk uit de nieuwe expositiezaal. Er komt natuurlijk licht in de zaal en is er een directe relatie met het park.

Tot midden 2011 waren het hoofdgebouw van Het Depot en gebouw De Peppel in gebruik door Wageningen University als bibliotheek, diverse laboratoria en een Botanisch Centrum, met naast deze gebouwen Arboretum De Dreijen.
De universiteit trok zich terug uit dit onderwijscomplex en even leek het erop dat enkele gebouwen zouden worden gesloopt. Beeldengalerij Het Depot stak daar een stokje voor en zocht contact met Mecanoo architecten die in 1986 een masterplan presenteerde voor de gebouwen.

Bremers vakmanschap
De bibliotheek en de uitbreiding van het Botanisch Laboratorium zijn voorbeelden van het neo-modernisme aan het einde van de 20ste eeuw. Beide gebouwen vormen een strategische ‘omarming’ van de weinig opvallende oudbouw waar driekwart eeuw onderwijs in de plantkunde werd gegeven. 

Rijksbouwmeester G.C. Bremer bracht met deze oudbouw een ode aan wat destijds werd omschreven als ‘zakelijk expressionisme’. Bremer was echter niet zo zakelijk en voegde een aantal frivole trekjes toe aan zijn ontwerp. Voor de buitenmuren koos hij een gele variant steen, die op een plint van paarsrode bakstenen kwam te staan. De afwijkend gekleurde plint lijkt een drager voor de lange rijen vensters van de ruimten op de begane grond. Het gebouw zelf bestaat uit verschillende bouwvolumes. Grote en kleine blokkendozen vormen samen een langgerekte zij-, voor- en achtergevel, die ter hoogte van de entree inspringt.

Gebouw De Peppel 
De voormalige bibliotheek heet tegenwoordig De Peppel, en is op dit moment de plek voor educatieve programma's van Het Depot en huisvest een permanente tentoonstelling van beeldhouwer Emile van der Kruk. De naam De Peppel verwijst naar de populier: een bijzondere boom, en een houtsoort waarmee Emile van der Kruk het liefste werkt. 

Architectenbureau Mecanoo bedacht het ontwerp van De Peppel. In 1986 – toen Mecanoo nog maar net bestond – kwam er een aangenaam ogende doos van baksteen, aluminium en plankenhout tot stand. 

De ‘Banaan’
De uitbreiding van het Botanisch Laboratorium met het stuk nieuwbouw kreeg door zijn gebogen vorm al snel de bijnaam De Banaan. De Banaan, die onderdak bood aan verschillende laboratoria, maakte ook deel uit van het Masterplan van Mecanoo in 1988. Het gebouw werd in 1991 opgeleverd. Het vormt de afsluiting van het totale project en bevindt zich dan ook aan de rand daarvan. Aan de achterzijde kijkt het gebouw met veel glas uit op het arboretum. 

In 2010 kwamen de gebouwen in bezit van Stichting Het Depot. Bij de renovatie die hierop volgde zijn de gebouwen door architect Bas van Hille aangepast aan het nieuwe gebruik. Van Hille heeft de entree verplaatst en vernieuwd, waarbij hij veel ruimte creëerde voor het ontvangen van groepen bezoekers. Na de garderobe kan het publiek naar de winkel, de concertzaal, een kleine zaal met informatie over de arboreta of door een lange gang naar de wisseltentoonstellingen. Een omsloten waterpartij – die een meditatief moment biedt – is vanaf de entreehal duidelijk zichtbaar en vormt een essentieel onderdeel van de omringende natuur.

Na de renovatie is vanuit De Banaan het restaurant, dat op de begane grond een soort van scharnierfunctie heeft, direct te zien. Van hieruit loop je de expositiezalen in die op de korte kant met een monochroom gekleurde wand worden afgesloten. Het glas aan de Arboretumzijde zorgt ervoor dat het gebouw optimaal daglicht ontvangt en dat er altijd visueel contact met de natuur bestaat. Al te direct zonlicht wordt voorkomen door de permanente aanwezigheid van houten lamellen. Ze zorgen ervoor dat het licht meestal mooi gefilterd naar binnen valt.